Vì sao Đức Phật tìm đến con đường tu khổ hạnh
Trong thời gian ngắn, ông đều thông hiểu hết mọi điều được chỉ dạy nhưng vẫn chưa thỏa mãn, Thái tử đã nhận ra rằng những giáo lý này sẽ không thể chấm dứt được khổ đau của ba cõi Dục giới, Sắc giới, Vô Sắc giới.
Sa môn tiếp tục cuộc hành trình cho tới khi đến dòng sông Ni Liên Thuyền, gần thành phố linh thiêng Ca Da và gặp nhóm năm đạo sĩ đang tu tập. Cuộc sống của họ thật hết sức giản dị: sống ngoài trời, ngồi yên tĩnh thiền định nhiều giờ và ăn ít.
Xem thêm: cuộc đời Đức Phật từ khi sinh ra tới khi tu thành chánh quả
Sa môn Tất Đạt Đa chỉ ngủ vài giờ mỗi đêm trong 2 năm đầu nhưng sau đó người chấm dứt hoàn toàn không ngủ nghỉ gì hết. Thường khi sa môn dùng mỗi ngày một bữa ăn thanh đạm với vài hạt ngũ cốc cốc và trái nạc do gió thổi vào vạt áo của người.
Kinh điển ghi lại rằng, trong hai năm kế tiếp, Ngài chỉ uống nước, và hai năm cuối Đức Phật không hề dùng thực phẩm gì. Dù khổ nhọc nhưng Ngàu vẫn tự nhắc nhở mình rằng: “Ta phải tiếp tục để tìm ra con đường chấm dứt mọi khổ đau”.
Người vẫn không từ bỏ sự tu hành khổ hạnh cho dù mọi người gọi mình là Hắc Mâu Ni. Ngài chỉ ngồi thiền tĩnh lặng như một tảng đá, đến nỗi kiến còn làm tổ ngay dưới chỗ ngồi nhưng vẫn kiên nhẫn ngồi im. Vài đứa trẻ chăn trâu nghịch ngợm còn đốt nóng que cời bằng sắt và đâm vào lỗ tai Ngài để trêu chọc. Nhưng Ngài vật tĩnh lặng ngồi Thiền định như thế trong suốt 6 năm.
Vì sao Ngài từ bỏ tu khổ hạnh
Sau 6 năm tự bản thân kinh nghiệm, Ngài đã nhận thức chắc chắn rằng lối tu khổ hạnh không mang lại lợi ích gì cụ thể cho dù các triết gia và các tu sĩ thời đó có niềm tin mãnh liệt rằng đó là nếp sống tối cần thiết để đạt đến cứu cánh.
Bởi đạo khổ hạnh không hề cho thấy một chút khả năng nào mang lại hỷ lạc hay trợ duyên giác ngộ. Nhờ bát cháo cúng dường, thân thể Bồ Tát nhanh chóng hồi phục lại sinh lực, da dẻ trở nên tươi sáng trở lại.
Ngài nhận ra rằng: “Ta đã sống trong rừng, các hang động và chưa gặt hái được kết quả gì ngoài sự nhịn ăn và hành hạ xác thân. Nhưng ta vẫn không tìm ra con đường chấm dứt mọi khổ đau. Giờ đây ta có thể nhận thấy đó là một sự sai lầm trong việc tự hủy hoại thân thể của mình như thế này, chẳng khác gì sự nhầm lẫn là ta đã phí phạm nhiều thì giờ trước kia trong các cung điện hoàng gia. Để tìm ra chân lý, ta nên theo con đường trung đạo nằm giữa hai cuộc sống quá dục lạc, và quá ép xác khổ hạnh”.
Đức Phật tu khổ hạnh sau 6 năm có được kinh nghiệm gì?
Với thời gian dài khổ hạnh kéo dài như vậy, tuy chưa đạt được giác ngộ tối hậu nhưng Ngài đã thành tựu kinh nghiệm về thiền định, nhất là thiền Chỉ với các thiền chứng của Tứ không định rất sâu xa, tịch tịnh.
Nhớ lại khi từng nhìn thấy cảnh một người chết, Ngài đã ngồi thiền định dưới gốc cây hồng táo và sau lần tham thiền đó, tâm mình trở nên rất định tinh. Lần đầu tiên ta có thể sáng suốt nhìn thấy rõ ràng các sự vật. Giờ đây, Ngài vẫn sẽ cố gắng thiền định trở lại như thế.
Ngài bừng ngộ hiểu ra rằng không nên sa vào lối sống lợi dưỡng như thời ở trong cung điện mà cũng chẳng nên tu khổ hạnh, và chọn con đường “Trung đạo” mà sau này trở thành một trong những đặc điểm của giáo lý Ngài.
Có thể thấy, dù 6 năm đó là sai lầm nhưng không hẳn là phí hoài, thời gian đó giúp Ngài hiểu hơn giá trị của Thiền cũng như nhờ đó mà tìm ra con đường riêng cho mình để từ đó có thể giúp được chúng sinh.