Mục lục (Ẩn/Hiện)- 1. Phật dạy về tổn thất lớn nhất của đời người
- 2. Bàn về 3 tổn thất chung của mọi người
- 2. Bàn về 2 tổn thất cuối nhưng quan trọng nhất
1. Phật dạy về tổn thất lớn nhất của đời người
Có một thời Thế Tôn trú ở Vesàli, tại Đại Lâm đã dạy các Tỳ kheo rằng:
Này các tỳ kheo, có năm điều tổn thất này. Thế nào là năm? Đó chính là tổn thất bà con, tổn thất tài sản, tổn thất vì bệnh tật, tổn thất giới và tổn thất tri kiến.
Theo đó, có 5 tổn thất lớn nhất mà Đức Thế Tôn nhắc tới đó là:
- Tổn thất bà con,
- Tổn thất tài sản,
- Tổn thất bệnh tật,
- Tổn thất giới,
- Tổn thất tri kiến.
Điều đó có nghĩa là 2 tổn thất đáng lưu tâm nhất cuộc đời là giới và tri kiến.
 |
2. Bàn về 3 tổn thất chung của mọi người
Mất mát là điều mà chẳng ai mong muốn nhưng đó là sự thật. Ta chẳng thể mãi giữ mọi thứ bên mình, có những thứ ta đang có hôm nay thì chúng vẫn sẽ có thể rời bỏ chúng ta bất cứ lúc nào.
2.1 Mất người thân
Những người thân mất đi sẽ là tổn thất lớn không thể nào bù đắp nổi và người chết đi sẽ không bao giờ sống lại và chúng ta mất các điểm tựa quan trọng trong đời.
Mất chồng/vợ, con cái, bố mẹ, anh chị em,… là những mất mát khiến chúng ta đau đớn nhất đời người. Thế nên Đức Phật đã chỉ ra đây là một trong những tổn thất lớn nhất của chúng ta là điều dễ hiểu.
2.2 Mất tiền bạc
Thế nên không ít người tìm cách giữ của bằng mọi cách khác nhau mà họ cho rằng an toàn như gửi vào ngân hàng, mua vàng để giữ,… tuy nhiên trên thực tế không có cách nào là hoàn toàn đảm bảo cả.
2.3 Mất sức khỏe
Thử quan sát những người bệnh tật xung quanh chúng ta, họ phải trả những chi phí khổng lồ cho giường bệnh mới thấy sức khỏe đáng giá tới mức nào. Thế nên bệnh tật, hoạn nạn đã cướp đi sức khỏe và thân thể cũng là một tổn thất lớn.
Tuy nhiên, 3 tổn thất trên đây dù lớn nhưng chỉ ảnh hưởng đến trong đời này mà thôi.
2. Bàn về 2 tổn thất cuối nhưng quan trọng nhất
Đức Phật cho chúng ta cái nhìn về kiếp sau không phải để làm ta sợ hãi hay để “dọa” mà là để nhắc nhở chúng ta sửa ngay những gì mình đang làm ở hiện tại.
Đức Phật nhấn mạnh về 2 tổn thất lớn nhất của đời người đó là giới và tri kiến vì không có được hai điều đó ngay trong kiếp này thì việc chúng ta khi qua đời bị đọa sang các cõi dữ là điều không thể tránh khỏi.
2.1 Tổn thất về giới
Một trong những tổn thất lớn nhất của đời người là không giữ giới nên khi chết đi tái sinh vào các đường ác. Chúng ta may mắn sống trong kiếp người nên vẫn có những ngày vui, ngày khổ, trong khi nếu chúng ta rơi vào đường ác thì ngày nào cũng là đau khổ, không biết khi nào mới thoát ra được.
Ngũ giới là năm điều ngăn cấm mà Phật đã chia sẻ cho giới Tỳ kheo để ngăn những tưởng niệm ác, nói năng chẳng lành, hành động bất chính. Năm giới này bao gồm:
- Không sát sinh
- Không trộm cướp
- Không tà dâm
- Không nói dối
- Không say sưa, nghiện ngập
2.2 Tổn thất về tri kiến
Một trong những tổn thất lớn nhất ảnh hưởng tới ta trong nhiều kiếp mà Đức Phật nhắc tới đó là khi suốt cuộc đời cho tới lúc mất đi, người ta không được tiếp cận tri kiến hay nói cách khác là Chánh kiến – được xem là quan trọng đặc biệt trong Bát chánh đạo vì nó là khởi nguồn để chúng ta có được Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh tinh tấn, Chánh niệm, Chánh định.
Người có được Chánh kiến sẽ biết rằng hưởng lạc, tìm vui, tham đắm trong các lợi ích cá nhân sẽ chẳng mang lại chút giá trị nào. Trong khi đó, khi ta biết cách cư xử hào phóng, rộng lượng, bỏ đi tham ái, chấp trước,… thì cuộc sống an vui, bản thân không vướng bận bất kỳ hoàn cảnh nào. Thậm chí cái khổ đến biết rằng mình khổ nhưng vẫn tìm được thấy an vui và hạnh phúc.
Họ đâu biết rằng cuộc sống hiện tại của họ có thể sung sướng như thế nhưng những quan điểm sai lầm dẫn dắt họ tới những hành động ác và là tác nhân của đọa lạc vào ác thú, cõi dữ và địa ngục.
Thế nên việc giữ 5 giới làm hành trang và trang bị cho mình Chánh kiến để có thể thấy biết đúng chân lý và tin sâu nhân quả tội phước, làm lành tránh dữ, yêu thương mọi người… mới là điều ta đáng tập trung nhất cuộc đời này.
