Thời gian nghiệp báo trổ quả: Nếu gieo nhân ác cẩn thận vì đâu chỉ nhận hậu quả ngay ở đời này

Tiếng Phạn của Hiện báo nghiệp đó là: Diṭṭhadhamma vedanīyakamma

1.1 Quả lành trổ trong kiếp hiện tại

1.2 Quả dữ trổ trong kiếp hiện tại

 

Tiếng Phạn của sanh báo nghiệp đó là: Upapajja vedanīya kamma.

Sanh báo nghiệp là nghiệp trả Quả ở kiếp tiếp theo. Đây là những Nghiệp đưa đến kết quả trong đời sau, kế liền kiếp hiện tại. Sau khi lìa bỏ kiếp sống hiện tại, tái sanh vào kiếp tới, mới trả Nghiệp gây ra trong kiếp này. Trong 7 sát-na của tác hành tâm, 2 sát-na tâm cuối cùng thường trả quả trong kiếp kế tiếp, nếu không nó sẽ trở thành vô hiệu.

 
Thiện cực trọng nghiệp và bất thiện cực trọng nghiệp thuộc về sanh báo nghiệp này.  

 

Ví dụ những người đắc định, kiếp sau tức khắc hóa sanh vào cõi phạm thiên. Cụ thể như người làm công cho ông Cấp Cô Độc cả ngày ngoài đồng về, thấy cả nhà đều thọ Bát quan trai giới, anh ta hoan hỷ nhịn ăn, bắt chước thọ giới. Có hôm đi làm về khuya, anh bị trúng gió, qua đời và tái sinh cõi trời nhờ thân tâm trong sạch.

 

Hay những người phạm ngũ nghịch đại tội như em họ của Đức Phật – Devadatta, hoặc vua A-xà-thế… khi chết phải đọa địa ngục.

 

Tiếng Phạn của hậu báo nghiệp đó là: Aparāpari yavedanīya kamma.

Hậu báo nghiệp là Nghiệp trả Quả sau kiếp tái sanh, cho đến khi chấm dứt vòng luân hồi sinh tử. Đó là những nghiệp không trả quả trong hiện tại, không trả quả trong kiếp sau, không trở thành vô hiệu thì chúng trả quả trong bất cứ kiếp nào, từ kiếp thứ ba trở đi, tuỳ theo sức mạnh của nghiệp ấy và điều kiện đủ duyên để quả trổ sanh.

Ai trong chúng ta cũng phải trải qua Hậu báo nghiệp nhưng không thể biết được cụ thể nhiều nghiệp hay ít nghiệp, nghiệp nặng hay nhẹ; chỉ có Phật và các vị đắc đạo có “Sinh tử thông” mới thấy được nghiệp báo nhân quả.

 

Ví dụ một người có làm nhiều nghiệp ác nhưng sau lại nhờ nhân duyên nào đó họ nhất tâm hướng thiện, chăm chỉ bố thí, trì giới, tham thiền; nhờ nhân lành ấy nên sau khi chết, người ấy được hóa sanh cõi trời.

Trong thời gian ấy, nghiệp ác đã làm từ trước không có cơ hội trả quả. Tuy nhiên, sau khi hưởng hết phước ở cõi trời, Quả ác mà họ đã gây ra sẽ sinh ra Quả khiến cho người ấy tái sinh làm người nghèo khổ, bất hạnh hoặc đọa vào 4 đường ác.

 

Ví dụ một người có tu tập, có làm nhiều việc lành nhưng sau đó bị bạn ác rủ rê, mê muội mà tạo ác nghiệp, chết đi làm thú. Nhưng hết kiếp thú họ lại có thể hóa sanh vào cõi trời do nghiệp lành xưa đúng thời trổ Quả.

 

Cụ thể như Đức Phật và chư vị A-la-hán, dẫu đã giải thoát nhưng khi còn thân xác hữu vi vẫn bị hậu báo nghiệp này tác động: Đức Moggallāna trong một kiếp xa xôi nghe người vợ ác, giả bọn cướp với âm mưu giết mẹ. Sau đó trải qua thời gian dài bị khổ báo, kiếp cuối cùng dẫu đã đắc quả A-la-hán, hậu báo nghiệp vẫn trổ sanh nên bọn cướp đã giết chết Ngài.
 

Hay như Đức Phật bị vu oan giết hại cô gái ngoại đạo vì trong quá khứ ngài đã thiếu lễ độ đối với một vị Độc Giác Phật. Có lần Ngài cũng bị chảy máu chân là do dư nghiệp quá khứ đã giết người em khác mẹ để tranh của cải về mình. 

 

Tiếng Phạn của vô hiệu nghiệp đó là: Ahosi kamma.
 

Những nghiệp báo không còn tồn tại, bao gồm:

Tuy nhiên, không phải nghiệp nào cũng trở nên vô hiệu. Chỉ có những nghiệp quá nhẹ không đủ sức trả Quả hoặc không có cơ hội trả Quả mới trở nên vô hiệu.

 

Nên nhớ rằng dù một việc nhỏ mà bạn không lưu tâm, không cố ý nhưng vẫn trả Quả, nghĩa là vẫn gây tác dụng trong đời sống chúng ta; ví như một hạt cát nhỏ vẫn có sức nặng để chìm trong nước, có khả năng làm ta xốn xang, đau mắt.

Tuy nhiên, đôi khi một việc ác lớn hơn lại không thể trả Quả, ví như những viên đá to được chở trong chiếc thuyền lớn. Quả ác thường khó trổ sanh bởi những việc lành to lớn và liên tục lấn át. Ví dụ:

 

Một vị A-na-hàm sanh lên Sắc cứu cánh thiên rồi đắc quả A- la-hán, thì những nghiệp ác còn lại trong quá khứ không có đủ điều kiện, cơ hội để trả quả.